Niektóre osoby twierdzą, że za ich nadwagę odpowiada genetyka, tak więc stosowanie diet redukcyjnych nie przyniesie żadnych rezultatów. Takie wypowiedzi często uznawane są za wymówkę przed odchudzaniem. Warto zastanowić się nad tym, która strona ma rację, wyjaśniając związek pomiędzy genami a przybieraniem na wadze.
Badania nad genetycznymi czynnikami otyłości podjęto między innymi ze względu na odkrycie faktu, że u 70% osób z nadwagą otyłe było przynajmniej jedno z rodziców. Można jednak podejrzewać, że w takiej sytuacji przyczyną problemu jest niewłaściwe odżywienie się niektórych rodzin. Nawyki żywieniowe często wynosimy z domu, tak więc dzieci wychowane w domach, gdzie jadło się tuczące potrawy, nierzadko przyzwyczają się do takiego sposobu odżywiania. W tym miejscu należy jednak zwrócić uwagę na inne badania, między innymi na te przeprowadzone w 1988 roku w ramach Human Genome Project, czyli Projektu poznania ludzkiego genomu. To właśnie w tym czasie zidentyfikowano w ludzkim genomie około 25 000 genów, które są odpowiedzialne za syntezę około 100 000 białek. Genom ludzki nie jest identyczny u każdego człowieka, tak więc bardzo możliwe jest to, że poszczególne osoby reagują w różny sposób na spożywany pokarm. Zbadania związku pomiędzy genetyką a otyłością podjęli się również Anthony G. Comuzzie oraz David B. Allison. Po przeprowadzonych badaniach doszli do wniosku, że w rozwoju otyłości udział czynników genetycznych wynosi przynajmniej 40%. Nie można jednak zgodzić się z tym, że istnieje jeden gen, który jest odpowiedzialny za nadwagę. W trakcie wieloletnich badań wyodrębniono bowiem kilka genów, które mogą mieć związek z nadmiernym przybieraniem na wadze.
Pierwszy spośród nich to LEP, czyli gen leptyny. Jest on odpowiedzialny za produkcję leptyny, a więc hormonu regulującego gospodarkę energetyczną. W przypadku mutacji tego genu występuje wzmożone łaknienie, które sprzyja spożywaniu nadmiernej ilości jedzenia, a w rezultacie przybieraniu na wadze. Kolejny z tych genów to LERP, czyli gen receptora leptyny. Jego mutacje także powodują zwiększone łaknienie, a jednocześnie zaburzają termogenezę, która ma wpływ na spalanie tkanki tłuszczowej. Przyczyną problemów z nadwagą może być także gen receptora aktywowanego proliferatorami peroksysomów typu g, nazywany w skrócie PPARg. Jest to receptor odpowiedzialny za metabolizm dojrzałych komórek tłuszczowych, tak więc mutacje sprzyjają gromadzeniu nadmiernej ilości tkanki tłuszczowej. Mutacje genu receptora melanokortyny typu 4 , w skrócie MC4R, mogą doprowadzić do tego, że po posiłku nie występuje uczucie sytości. Ważną rolę odgrywają również gen receptora beta-3 adrenergicznego, czyli ADRB3 oraz gen receptora endokannabinoidowego, w skrócie CNR1. Mutacje tego pierwszego prowadzą do spowolnienia metabolizmu, natomiast drugiego do zwiększonego łaknienia. Szczególne znacznie ma jednak FTO, czyli gen podatności na otyłość, który został dokładnie opisany w 2007 roku. Przeprowadzone badania dowodzą, że gen ten jest wadliwy u co siódmej osoby z nadwagą albo otyłością. Wadliwość polega na tym, że gen jest podwójny. W przypadku Brytyjczyków FTO ma nieprawidłową budowę aż u 16% społeczeństwa, natomiast problem nadwagi lub otyłości dotyczy jedną czwartą narodu brytyjskiego. Nieprawidłowa budowa FTO sprawia, że zwiększa się apetyt oraz zmienia się sygnał docierający do mózgu z tkanki tłuszczowej i innych tkanek. Naukowcy prowadzący badania nad FTO oceniają, że prowadzi on do wzrostu wagi o 3 kilogramy.
Należy jednak zwrócić uwagę na to, że wszyscy naukowcy zajmujący się badaniem genetycznego podłoża otyłości są zgodni co do tego, iż nie tylko geny decydują o masie ciała. Do rozwoju otyłości dochodzi wyłącznie wtedy, gdy czynniki genetyczne połączą się z czynnikami środowiskowymi, czyli z niewłaściwym odżywieniem oraz brakiem aktywności fizycznej. Każdy człowiek ma zatem możliwość zachowania prawidłowej wagi, jeżeli będzie właściwe się odżywiał oraz aktywnie spędzał czas. Nie można zatem obarczać winą za nadwagę wyłącznie złych genów, odziedziczonych po przodkach.
Bakterie odpowiedzialne za nadwagę i otyłość
Kolejnym tematem, na który warto zwrócić uwagę, jest związek pomiędzy nadwagą a bakteriami. Chociaż niewiele osób wierzy w jego istnienie, to wpływ bakterii na rozwój otyłości potwierdzili naukowcy z University of Maryland School of Medicine, którzy przeprowadzili w tym kierunku badania na Amiszach. Na początku należy wyjaśnić, że Amisze to grupa religijna wywodząca się ze Szwajcarii. Jest to społeczność o wysokim pokrewieństwie genetycznym. Jej członkowie prowadzą niemal taki sam tryb życia, a środki farmaceutyczne przyjmują bardzo rzadko. Wybór tej właśnie grupy nie był zatem przypadkowy, ale miał na celu wyeliminowanie czynników, które mogłyby utrudnić właściwą ocenę wpływu bakterii na nadwagę. W badaniach wzięło udział 310 osób.
W trakcie badania u osób z otyłością oraz zespołem metabolicznym odkryto obecność 26 gatunków bakterii. W związku z tym pojawiło się pytanie, czy bakterie te są przyczyną, czy raczej skutkiem nadwagi i nieprawidłowego metabolizmu. Wyniki innych badań pozwalają jednak przypuszczać, że bakterie te prowadzą do wzrostu wagi. Dowiedziono bowiem tego, ze bakterie Lactobacillus Gasperi wspomagają odchudzanie. Wykonany przez japońskich naukowców eksperyment polegał na tym, badanych podzielono na dwie grupy i jednej z nich podawano napój zawierający te bakterie, natomiast pozostałym napój pozbawiony Lactobacillus Gasperi. Większy ubytek wagi zaobserwowano u pierwszej grupy. Oznacza to, że stan mikroflory jelitowej nie pozostaje bez wpływu na masę ciała oraz metabolizm. Wpływ ten może być korzystny albo niekorzystny. Jednak podobnie jak w przypadku opisanych wcześniej czynników genetycznych nie można mówić o tym, że do rozwoju otyłości dochodzi bez względu na sposób odżywiania i ruch. To właśnie dieta i aktywność fizyczna są najważniejsze dla zachowania właściwej masy ciała.
Interesujesz się genetyką – poznaj więcej genów odpowiedzialnych za Twoje zdrowie.
Facebook
RSS