Odchudzanie

Mężczyźni są z Marsa, kobiety z Wenus

Mężczyźni są z Marsa, kobiety z Wenus

Mężczyźni są z Marsa, kobiety z Wenus – na pewno słyszeliście to określenie. I choć jest to tytuł bestsellerowego, najlepiej się sprzedającego na świecie poradnika, podejmującego temat związków, który wyjaśnia dzielące nas różnice w kontekście stworzenia szczęśliwych związków, to również myślę, że śmiało można to określenie odnieść do fizjologii organizmu kobiecego i męskiego. Po części to, co różni nasze zachowania i światopoglądy w dużym stopniu zależy od różnic w równowadze hormonalnej, czyli tego, co między innymi warunkuje oczywiste różnice w naszym wyglądzie, ale też w kompozycji sylwetki, czy to w jaki sposób progresujemy na skutek strategii treningowych czy kumulujemy lub mobilizujemy tkankę tłuszczową, na skutek różnych strategii żywieniowych.

Ten artykuł ma być wstępem oraz porządnym fundamentem do zrozumienia treści serii kolejnych artykułów dotyczących podejścia do zdrowej redukcji u kobiet. Większość mężczyzn trenerów czy też dietetyków nienawidzi współpracować w zakresie treningowo-dietetycznym z kobietami, gdyż totalnie nie rozumieją ani naszej psychologii ani fizjologii, czasami nawet wspomnianych kwestii się boją. W sumie nic dziwnego – nam też ciężko siebie zrozumieć ? Postaram się więc, w najbardziej zrozumiały sposób w jaki tylko potrafię wyjaśnić złożoność naszego kobiecego organizmu oraz tego jaki to w ogóle ma związek z procesem redukcyjnym.

O ile to, że różnie wyglądamy, że średnio statystycznie mamy mniejszy poziom masy mięśniowej, niższy wzrost, większy poziom tkanki tłuszczowej w porównaniu do mężczyzn, jest dla wszystkich osób sprawą oczywistą, to jednak poniższe kwestie, które miały być logiczne już nie są oczywiste dla większości osób:

  1. Pierwsza i najważniejsze kwestia, szczególnie w przypadku procesu redukcyjnego – nasz kobiecy organizm reguluje homeostazę energetyczną oszczędniej w kontekście utraty tkanki tłuszczowej niż męski;
  2. Oprócz tego, że mamy ogólnie większy poziom tkanki tłuszczowej, to również sposób, w który ona się odkłada czy też procentowy udział poszczególnych rodzajów tkanki tłuszczowej mamy inny;
  3. Maksymalny potencjał genetyczny w kontekście ilości masy mięśniowej, którą możemy zbudować w sposób naturalny (bez dopingu) na skutek treningów oporowych, jest również mniejszy;
  4. Nasz organizm inaczej metabolizuje białko, węglowodany zarówno w stanie spoczynku, w trakcie różnego rodzaju treningów jak i po treningach.

Dlaczego tak się dzieje? W kontekście procesu redukcyjnego, jest jeden największy sprawca, który robi nam kobietom pod górkę w świecie FitLifestylu i bumu na dość „suche”, „wycięte” czy „odsłonięte” sylwetki. Sprawca ten ma na imię Cykl Menstruacyjny.

Warto sobie wyjaśnić, że obecnie zniesiono takie pojęcie jak hormony męskie czy żeńskie, w zamian na bardziej prawdziwe sformułowanie – “unisex hormones”. Mimo to wszystkie najbardziej istotne różnice między odpowiedzią naszego organizmu na bodźce dietetyczne, treningowe w aspekcie sylwetowym, mają związek z programowaniem genetycznym i hormonami płciowymi (steroidowymi), które mimo, że mamy takie same, to występują one w innych ilościach i w innych proporcjach oraz ich powstawanie/synteza również się różnią i częściowo odbywają się w innych tkankach.

Cykl menstruacyjny wraz z dojrzewaniem płciowym w sposób oczywisty wnosi wiele istotnych zmian w wyglądzie kobiecej sylwetki (w krótkim okresie zmienia się kształt ciała, zwiększa się poziom tkanki tłuszczowej, pojawiają się piersi, zmienia się kształt ud i bioder itd.) i aż do menopauzy parę razy w skali miesiąca zmienia naszą fizjologię wprowadzając złożoność, której nigdy nie było i nie będzie u mężczyzn, gdyż u mężczyzn poziom hormonów płciowych w skali miesiąca jest względnie stały od dojrzewania płciowego aż do andropauzy.

Pod względem wpływu na kompozycję sylwetki, tego jaki rodzaju treningi warto wykonywać, który system żywieniowy stosować, naszego stanu psychologicznego, regeneracji, motywacji i energii do treningów czy uczucia sytości i/lub głodu, lubię wyróżniać cztery fazy cyklu menstruacyjnego (z przerwą na owulację), w trakcie których poziom hormonów rośnie, opada, nakłada się, wchodząc w skomplikowane interakcję, zmieniając tym samym naszą fizjologię w mniej lub bardziej istotny sposób:

  1. Faza wczesna folikularna 1-7 dni cyklu
  2. Faza późna folikularna 7-14 dni cyklu

Faza owulacyjna – średnio statystycznie 14 dzień cyklu

  1. Faza wczesna lutealna 15-21 dni cyklu
  2. Faza późna lutealna 22-28 dni cyklu

Najczęściej jednak możecie się spotkać z opisem dwóch faz cyklu z przerwą na owulację (np. w wynikach badań laboratoryjnych):

  1. Folikularna 1-13 dni cyklu

Faza owulacyjna – średnio statystycznie 14 dzień cyklu

  1. Lutealna 15-28 dzień cyklu

Ja jednak jestem o wiele bardziej skrupulatna, jeśli chodzi o powyższe kwestie, więc trzymam się czterech faz cyklu. I żeby te nazwy nie brzmiały jako element zaklęcia Merseburskiego, opiszę co się dzieje w poszczególnych fazach cyklu.

Wszystkie poruszane powyższe oraz poniższe aspekty radzę zapamiętać lub przynajmniej zrozumieć, bo w dalszych seriach artykułów będziemy do tych pojęć jeszcze nie raz wracać.

PRZEBIEG I REGULACJA CYKLU MENSTRUACYJNEGO

W regulacji cyklu menstruacyjnego kluczową rolę odgrywa tzw. oś hormonalna podwzgórze-przysadka-jajniki wraz z niesamowicie precyzyjnym i skomplikowanym mechanizmem sprzężenia zwrotnego.

Sprzężenie zwrotne w ogromnym skrócie i uproszczeniu działa w następujący sposób:

  1. Podwzgórze, będąc ośrodkiem koordynującym lub, mówiąc prostym językiem, szefem naczelnym, zapewnia precyzyjne sygnały, poprzez pulsacyjne uwalnianie GnRH, które z kolei stymuluje uwalnianie LH i FSH przez przysadkę mózgową lub inaczej – przez kierownika tej osi hormonalnej;
  2. Hormony przysadki mózgowej, czyli LH i FSH, wyzwalają szereg mechanizmów biorących udział w rozpoczynaniu produkcji różnych hormonów przez jajniki – można jajniki nazwać podwładnymi;
  3. Te hormony, które powstały w jajnikach na skutek „prośby” szefa naczelnego i kierownika tej osi hormonalnej, w reakcji sprzężenia zwrotnego, komunikują z szefem naczelnym (podwzgórzem) albo z kierownikiem (przysadką) „prosząc” o to by zmniejszyć lub zwiększyć częstotliwość wysyłania sygnału przez GnRH, LH oraz FSH w zależności od fazy cyklu miesiączkowego.

JAK PRZEBIEGA CYKL MENSTRUACYJNY?

  • Cykl menstruacyjny, czyli wczesna faza folikularna rozpoczyna się od Folitropiny (FSH) – stymuluje ona jajniki do rozpoczęcia dojrzewania pęcherzyków jajnikowych, które składają się głównie z komórek osłonki oraz warstwy ziarnistej, których zadaniem jest wyprodukować inne hormony, w zależności od tego czy komunikują z nimi FSH czy LH.

Komórki osłonki wytwarzają androgeny po wpływem LH, a komórki warstwy ziarnistej w fazie folikularnej cyklu pod wpływem FSH uwalniają estrogeny.

  • Kiedy dominujący pęcherzyk wytworzy 200 pg/ml i więcej estradiolu i jego poziom będzie utrzymany przez około 50 godzin (co się odbywa w później fazie folikularnej), spowoduje to aktywację mechanizmu sprzężenia zwrotnego i gwałtowny wzrost poziomu LH, pod wpływem którego dojdzie do owulacji.

Owulacja oznacza pęknięcie dojrzałego pęcherzyka Graafa, z którego uwolni się jajeczko, a z pozostałości wykształci się tzw. ciałko żółte, które będzie produkować progesteron we wczesnej lutealnej i później lutealnej fazach cyklu. Kiedy czynność ciałka żółtego zaniknie i dojdzie do spadku progesteronu, nastąpi miesiączka – po czym cały cykl powtarza się od nowa i tak miesiąc w miesiąc zaczynając od pierwszej miesiączki aż do menopauzy.

  • Dehydroepiandrosteron (DHEA) i siarczan dehydroepiandrosteronu (DHEA-S), androstendion, testosteron, dihydrotestosteron (DHT) są głównymi androgenowymi hormonami steroidowymi, pochodzącymi z jajnika u kobiet w znacznie mniejszym stopniu niż z nadnerczy oraz z obwodowej konwersji z tzw. proandrogenów.

Najważniejszym androgenem u zdrowych kobiet jest testosteron, głównie z powodu siły swojego działania oraz względnie wysokiego stężenia. U zdrowych kobiet w wieku reprodukcyjnym około 50% testosteronu we krwi pochodzi z obwodowej konwersji androstendionu i DHEA. Pozostałe 50% jest wydzielane w przybliżeniu w tych samych proporcjach przez jajniki oraz nadnercza.

Wyżej pisałam, że hormony mogą się nakładać wchodząc w skomplikowane interakcję. Trzeba rozumieć, że to jak hormon spełni swoją rolę biologiczną, zależy od czterech podstawowych czynników:

  1. Poziom samego hormonu;
  2. Powinowactwo receptorowe – czyli jak dobrze lub źle hormon wiąże się z receptorem;
  3. Wrażliwość receptora na hormon;
  4. Współwystepująca reakcja krzyżowa – czasami hormon X może się wiązać nie tylko ze swoim receptorem, a też z receptorami dla innych hormonów – hormon reagujący krzyżowo blokuje receptor i docelowy hormon przeznaczony dla tego receptora nie jest w stanie spełnić swojej roli biologicznej.

Estrogen i progesteron pracują w synchronizacji ze sobą:

  • Gdy progesteron wzrośnie podczas fazy lutealnej, jego działanie dominuje, ponieważ reaguje on krzyżowo blokując receptory estrogenowe przeciwdziałając tym samym efektom biologicznym estrogenów. Estrogen dodatkowo uwrażliwia receptory progesteronowe, ze względu na co progesteron ma jeszcze większą siłę biologiczną w fazie lutealnej cyklu.
  • Poziom testosteronu u zdrowych kobiet bez zaburzeń hormalnych jest względnie stabilny – wzrasta nieznacznie tylko pod czas fazy owulacyjnej cyklu.

Rozumiecie teraz dlaczego napisałam, że nasza fizjologia wprowadza złożoność, której nigdy nie było i nie będzie u mężczyzn?

Warto wspomnieć o tym, że normalny cykl menstruacyjny w tracie życia reprodukcyjnego (od pierwszej miesiączki aż do menopauzy) może zostać zaburzony (zbyt długi lub zbyt krótki, mogą się pojawiać też tzw. cykle bezowulacyjne). Miesiączka też może całkowicie zanikać/wracać i znowu zanikać ze względu na działanie wielu czynników zewnętrznych, na przykład: zbyt dużych restrykcji kalorycznych – czyli źle prowadzonej redukcji, dalekich podróży i związanych z nimi zmian stref klimatycznych, temperatury otoczenia, jakości i ilości snu, stanu odżywienia, aktywności fizycznej, narażenia na przewlekły stres czy też różnorakich schorzeń.

To o tym jaką rolę spełniają powyższe hormony w reprodukcji chyba każdy wie, jednak jak to się ma do kompozycji sylwetki i strategii żywieniowo-sylwetkowych już jest prawdziwą magią, o której będę pisać w drugim artykule z serii Kobieto! Redukuj Mądrze i Świadomie.

BIBLIOGRAFIA:

  1. Anne-Marie Lundsgaard, Bente Kiens: Gender Differences in Skeletal Muscle Substrate Metabolism – Molecular Mechanisms and Insulin Sensitivity. Front Endocrinol (Lausanne). 2014; 5: 195;
  2. Robertson C et. al.: Should weight loss and maintenance programmes be designed differently for men? A systematic review of long-term randomised controlled trials presenting data for men and women: The ROMEO project. Obes Res Clin Pract. (2016) 10(1):70-84;
  3. Andrzej Lewiński, “ENDOKRYNOLOGIA OGÓLNA I KLINICZNA GREENSPANA. TOM I I II”, 2011.
Kliknij aby dodać komentarz

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Odchudzanie

Jestem absolwentką kierunku psychodietetyki na Warszawskim Uniwersytecie Humanistycznospołecznym, dyplomowanym trenerem personalnym z międzynarodową licencją trenerską IFBB COACH CARD (najbardziej prestiżowa na świecie Międzynarodowa Federacja Kulturystyki i Fitnessu), dyplomowanym instruktorem.

More in Odchudzanie

Naturalne spalacze tłuszczu – Jakie produkty mogą wspomagać proces spalania tłuszczu?

Julia Cichaczewska22 września, 2023

Optymalizacja procesu odchudzania – skuteczne metody i błędy do uniknięcia

spalacze15 września, 2023

Odchudzanie – jak efektywnie spalić tłuszcz?

spalacze11 września, 2023

Jakie suplementy stosować, by nasilić spalanie tłuszczu? Przegląd najpopularniejszych i skutecznych wspomagaczy

spalacze17 marca, 2023

Joga – sposób na zdrowie, dobre samopoczucie i szczupłą sylwetkę

Redakcja18 października, 2021

Johimbina – afrodyzjak, który spala tłuszcz

Spalacze.pl10 października, 2021

Czy jedzenie grzybów jest bezpieczne?

Redakcja23 września, 2021

Czym jest deficyt kaloryczny i jak go obliczyć?

Spalacze.pl9 września, 2021

Czasowa głodówka: Co to takiego? Czy warto spróbować?

Sylwia16 czerwca, 2021

Jesteśmy tu dla Ciebie – od pierwszego kroku na ścieżce zdrowia, aż po finish. Odkryj naszą różnorodną ofertę, zaczerpnij wiedzy z naszego bloga i dołącz do społeczności, która wie, że zdrowie to więcej niż tylko dieta i ćwiczenia.

Copyright © 2016 spalacze.pl Wszelkie prawa zastrzeżone